Otonom Sürüş Nedir?

1990’lı yılların sonlarında birçok otomotiv uzmanının beklentisi otonom sürüştü. Yani araçların kendi kendilerine hareket edebilmesiydi. Geçen yıllar içerisinde otonom sürüş artık birçok araçta kısmi bile olsa uygulanabiliyor. Sizin için otonom sürüş ile ilgili merak ettiğiniz noktaları derledik. 

Otonom Sürüş Ne Demek?

Araçların, üzerlerinde yer alan kamera, radar ve sensör gibi donanımlar ile yazılımların senkronize olarak çalışması sonucu hareket etmesine otonom sürüş adı veriliyor. Yani sürücü, araca kısmen müdahale ederek veya hiç müdahale etmeden yolculuk yapabiliyor. 

Kısmen müdahale ve tamamen müdahale etmeme kısmı ise aslında otonom sürüşün seviyelerini açıklıyor. 

Otonom Sürüş Seviyeleri Neler?

Otonom sürüşün, kısmi ve tamamen olmasına göre genel hatlarıyla ikiye ayrıldığı görülüyor. Bunlar yarı otonom ve tam otonom sürüş olarak adlandırılıyor. 

Yarı Otonom Sürüş

İnsan müdahalesi olmadan çalışamayan araçları kapsıyor. Genellikle günümüzde otonom sürüş olarak anlatılan özellikler, yarı otonom sürüş kapsamında değerlendiriliyor. Adaptif Cruise Control gibi özelliklerle sürücünün belirlediği hız limitleri içerisinde araç hareket edebiliyor. Ancak sürücü müdahale etmediği sürece sistem birçok kararı kendi kendine alamıyor. 

Tam Otonom Sürüş

Sürücüye ihtiyaç duymadan hareket edebilen araçlara tam otonom adı veriliyor. Araç, sürücü olsun veya olmasın, verilen komut ile hareket edebiliyor ve tüm trafik kurallarına uyuyor. Çünkü trafik tabelalarını kamerası ile görebiliyor. Ayrıca GPS gibi sistemlerle gideceği yeri otomatik olarak algılayabiliyor ve kullanıcılarla tahmini varış süresi gibi detayları paylaşabiliyor.

Otonom sürüş seviyelerinin detayları ise şöyle: 

• 1. seviye otonom sürüş: Yarı otonom sürüşün başlangıcı olarak tarif ediliyor. Şerit takip asistanları gibi bazı özel asistan teknolojileri bu kategoride yer alıyor. Kullanıcının direksiyon, gaz ve frene genellikle kendisinin müdahale etmesi gerekiyor.

• 2. seviye otonom sürüş: Türkiye’de de otonom sürüşün bilinir hale gelmesini sağlayan teknolojileri kapsıyor. Cruise Control gibi sistemlerin dahil edildiği sistemde belirli parametreler sürücü tarafından belirleniyor ve araç bunu uyguluyor. Örneğin sürücü 70 km/s hızla gidilmesini istediğinde araç bu hızla hareket ediyor. 

• 3. seviye otonom sürüş: Koşullu olarak araçların çalışmasını sağlayan otonom sistemidir ve yarı otonomun son seviyesidir. Yarı otonom sürüşte araçlar, Adaptive Cruise Control gibi sistemlerle sürüş yapabiliyor. Yani araçlar, trafikte yer alan diğer araçlara göre hareket edebiliyor; ama güvenlik için sürücünün belirli sürelerde direksiyona dokunması veya gaz ya da fren gibi pedallara basması gerekiyor. 

• 4. seviye otonom sürüş: Araç, üzerinde yer alan özel donanımlar ve yazılımlar sayesinde kendi kendine hareket edebiliyor. Ancak güvenlik için bazı durumlarda sürücünün de araca müdahale etmesi istenebiliyor. Bu nedenle de araçta direksiyon, fren ve gaz pedalı gibi parçalar yer alıyor. 

• 5. seviye otonom sürüş: Sürücü müdahalesi olmadan hareket edebilen araçları kapsıyor. Araç, telefon gibi başka bir aygıtla herhangi bir yerden başka bir yere gönderilebiliyor. Yani içerisinde yolcu bulunması da gerekmiyor.

Otonom Arabalar Nasıl Çalışıyor?

Otonom araçlar, üzerlerinde yer alan donanımlarla tarama adı verilen faaliyeti yapıyor. Kameralar, görüntüleme adı verilen işlemden sorumlu oluyor. Yani etraftaki hareketleri takip ediyorlar. Buna ek olarak kameralar, trafik ışıkları ve yol tabelalarını da izliyor. Yani hız sınırı kamera tarafından görülüyor ve araç buna uygun olarak hareket ediyor. Ayrıca trafik ışığına göre aracın durması sağlanıyor. 

Araçlarda ayrıca radar sensörler bulunuyor. Ses dalgaları yollayan sensörlerle aracın herhangi bir cisimle arasındaki mesafe ölçülüyor. Böylece araç, hızına göre konumlanabiliyor. Yani araç takip mesafesini belirleyebiliyor. Ayrıca radarlar sayesinde olası bir kazayı önleyebilmek için aniden yola çıkan bir yaya veya şerit değiştiren bir araç fark edilebiliyor. 

Son donanım ise sensörler. Sensörler genellikle gözle görülmeyecek ışık teknolojisi ile çalışıyor. Işık ile aracın 3 metre ve daha kısa mesafede kalan engelleri fark edebilmesi sağlanıyor. 

Ancak donanımlar tek başına yeterli olmuyor. Araç içerisinde aksamları kontrol eden ve donanımlardan gelen bilgileri işleyen özel yazılımlar bulunuyor. Yazılım, engellere göre aracın yönünü tayin ediyor ve gideceği güzergahı belirliyor. Böylece araç, sürücüsüz olarak hareket edebiliyor.

Geliştirilen Tam Otonom Otomobiller Hangileri?

Google ve UBER gibi markalar tarafından geliştirilen tam otonom otomobiller bulunuyor. 4. veya 5. seviye olarak tanımlanan tam otonom sürüşe sahip bu araçlar, herhangi bir şekilde müdahaleye ihtiyaç duymadan hareket edebiliyor. Ayrıca Nvidia Atlan gibi özel sistemlerle de tüm araçların tam otonom sürüşe uygun hale gelmesi hedefleniyor. 

Yarı otonom sürüş olan araçlar ise halihazırda yollarda!

Yarı Otonom Sürüş Olan Araçlar Hangileri?

Günümüzde henüz tam otonom sürüş sunabilen araçlar yok. Ancak bu deneyime en yakın teknolojiyi Tesla marka araçlar sağlıyor. Yarı otonom sürüş olan araçlardan bazıları şöyle: 

• Tesla Model S

• Tesla Model X 

• Tesla Model 3 

• Acura ILX

• Alfa Romeo Stelvio

• Audi A4

• BMW 3 Serisi

• BMW 5 Serisi

• Ford Egde

• Honda CR-V

• Honda Civic

• Hyundai Tucson

• Hyundai Kona

• Jaguar I-Pace

• Mercedes A Serisi

• Mercedes C Serisi